Kako se severni sused Srbije bori sa koronavirusom:
Kineske, ruske i indijske vakcine spasavaju Mađare
Tekst i foto: Vlastimir Vujić (Budimpešta)
Mađarska uz Srbiju bode oči Briselu i Evropi. Čak sedam vakcina štiti Mađare od koronavirusa ali su restrikcije oštrije nego u Srbiji
Dolaskom drugog epidemiološkog talasa koronavirusa u Mađarsku (u oktobru 2020.), vlada premijera Viktora Orbana 4. novembra proglasila je vanredno stanje u trajanju od 90 dana (do 1. februara 2021.). Potom ga je (prvi put) produžila za 45 dana (do 15. marta), a dolaskom trećeg (najjačeg) talasa — koji je trenutno u toku širom Evrope a koji je izazvan britanskim sojem koronavirusa koji se brzo širi — parlament Mađarske je 16. marta izglasao još jedan tromesečni nastavak vanrednog stanja (do 16. juna).
Kako u praksi izgleda život u Mađarskoj pod trećim talasom koronavirusa?
Zabranjeni su svi kulturni i sportski događaji, zatvorene sve prodavnice (izuzev prehrambenih, apotekarskih i benzinskih), obustavljene sve usluge (osim zdravstvenih, socijalnih, finansijskih, poštanskih, pravnih, pogrebnih, građevinskih i kancelarijskih), u ugostiteljskim objektima dozvoljena je jedino kupovina „za poneti“.
Takođe, zatvorene su sve predškolske i školske ustanove (prešlo se na digitalno obrazovanje), uveden je policijski čas od osam uveče do pet sati ujutru, nošenje zaštitnih maski bilo je obavezno u zatvorenom i otvorenom (javnom) prostoru, kao i socijalna distanca od jednog i po metra između dve osobe. Preporučen je rad od kuće (gde god je to moguće), strani državljani ne mogu ući u Mađarsku ukoliko nemaju opravdani razlog ili mađarske papire, a mađarski drzavljani po povratku iz inostranstva moraju u kućni karantin 21 dan koji se ukida samo u slučaju dva negativna rezultata laboratorijskog PCR testa, koje plaća osoba koja se testira.
Uporedo sa ovim merama, Mađarska je jedina zemlja EU koja je odlučno krenula u vakcinisanje svog stanovništva, naručivši i kinesku i rusku vakcinu, protivno stavovima Brisela i zapadnih zemalja.
Mađarska je direktno od proizvođača naručila 24 miliona doza (zajedno prve i druge) vakcina zapadnih kompanija. Vrlo brzo je, međutim, dobila odgovor da od pomenutog broja može dobiti svega petinu (i to ne u vremenskom roku koji je tražila)!? RazlogČ — licencirane farmaceutske kuće nemaju dovoljno proizvodnih kapaciteta da ispune potrebe unijskih država za vakcinama.
Ne čekajući Brisel i velike igrače poput Nemačke i Francuske, Mađarska se okrenula Rusiji, Kini i — Indiji! Prva u EU nabavila je doze ruskog Sputnjika V, kineskih Sinofarma (Sinopharm) i Kansina (CanSino), kao i indijskog Kovišilda (CoviShield) — i ako ih za upotrebu (još) nije odobriila Evropska agencija za lekove (EMA).
Pomenute četiri „orijentalne” vakcine, uz vakcine američkih kompanija Fajzer (Pfizer) i Moderna (Moderna), kao i britansko-švedsku Astra Zeneku (Astra Zeneca) koje su imale dozvolu EME — Mađarska je uključila u svoj nacionalni program vakcinisanja. Dakle, iako Srbija može da se diči time da građani mogu da biraju vakcine i sa Istoka i sa Zapada, isto je već odavno moguće u Mađarskoj koja je jedina unijska država koja ima čak sedam vrsta vakcina protiv koronavirusa. Ipak, za razliku od Srbije, građani ne mogu da biraju koju vakcinu žele.
Fajzerove vakcine za lekare, Modernine za stare i iznemogle a ruske vakcine za vojsku i policiju
Prva pošiljka Fajzerovih vakcina u Mađarsku je stigla 26. decembra 2020. označavajući početak vakcinacije zdravstvenih radnika u bolnicama. Prve doze Moderne dospele su 12. januara ove godine za vakcinaciju starih i iznemoglih lica u Gerontološkim centrima, dok su prve palete Astra Zeneke (kojom su lekari opšte prakse započeli vakcinaciju hroničnih pacijenata mlađih od 60. godina), u Mađarsku dopremljene 6. februara.
Ugovor sa Rusijom o kupovini Sputnjika V potpisan je 22. januara, a prve pošiljke vakcine stigle su 12. februara. Njima će biti vakcinisano milion Mađara u tri faze: 300 hiljada u prvom mesecu, 500 hiljada u drugom i 200 hiljada u trećem mesecu. Upravo je u toku vakcinisanje Sputnjikom V pripadnika vojnog i policijskog kadra u Mađarskoj.
Kineske vakcine Sinofarm i Kansino, 29. januara (nakon testiranja u dva specijalizovana farmakološka instituta u Budimpešti) od Centra za javno zdravlje Mađarske — takođe su dobile upotrebnu dozvolu (njima se, između ostalih, vakcinišu i prosvetni radnici u državi). Plaćeno je pet miliona doza, koje će se na budimpeštanski aerodrom „Ferenc List” iz Pekinga dopremati u četiri etape tokom isto toliko meseci, što će omogućiti vakcinaciju dva i po miliona Mađara.
Najviše vakcinisanih u EU na Malti pa u Mađarksoj
Što se tiče statistike Evropskog centra za prevenciju i kontrolu bolesti, Mađarska ima odlične rezultate. Dok je u EU u proseku 10,4 odsto populacije primilo prvu vakcinu, u Mađarskoj taj postotask iznosi 17,9 odsto, a u drugoj dozi ta razlika je manja i iznosi 4,5 odsto. U dobijenoj prvoj vakcini Malta je ispred Mađarske, dok su u drugoj dozi ispred nje Danska i Poljska.
Kod osoba starijih od 80 godina u Mađarskoj je vakcine primilo njih 54,7 odsto, kod onih između 70 i 79 godina — 48,7 odsto, a kod lica od 60 do 69 životnih godina — 27,6 odsto (među kojima je i potpisnik ovog teksta, koji je 26. marta u budimpeštanskoj bolnici „Užoki”, primio prvu dozu „Fajzera”, druga mu je zakazana za 35 dana — 30. aprila).
Na kraju, kažimo i to, da se u Mađarskoj (koja ima 9,7 miliona stanovnika) za vakcinaciju do sada preko interneta registrovalo više od trećine stanovništva (3,8 miliona osoba) i da je interes i dalje veliki. Zaključno sa 27. martom, ukupan broj vakcinisanih u ovoj zemlji iznosio je 1.563.242 osobe (što je procenat od 16 odsto) a to je drugi rezultat po vrednosti (na milion stanovnika) u Evropskoj uniji, iza Malte koja ima 19,9 posto. Broj zaraženih do toga datuma u Mađarskoj je iznosio 624.779 lica, a broj preminulih — 19.752 osobe!
Na broj umrlih od koronavirusa u zemljama Višegradske četvorke (kojoj pripada i Mađarska) dodajmo i preminule u Poljskoj (51.753), Češkoj (25.778) i Slovačkoj (9.426) i doći ćemo do „crne” statistike stradalnika, ravne gotovo onoj u Africi. U ove četiri srednjoevropske države, čiji je zajednički BDP do izbijanja pandemijske pošasti, bio veći od nemačkog za 1,3 odsto — od koronavirusa (ili njegovih posledica) ukupno je (do sada) preminulo 106.709 lica.
