Novi zakon vlade Viktora Orbana protiv LGBT zajednice u Mađarskoj: zabrana promovisanja homoseksualnosti među maloletnicima
Pokazivanje zastave duginih boja u Mađarskoj — krivično delo?
Liberalna Evropa preko UEFA-e udara na Mađarsku zbog tretmana LGBT populacije. Nemaci pred meč sa Mađarima osvetljavaju stadione duginim bojama
Piše: Vlastimir Vujić (Budimpešta)
Mađarska se 23. juna na Alianc areni u Minhenu vatreno borila protiv Nemačke za šansu da se plasira u nokaut fazu Evropskog prvenstva u fudbalu, ali nije uspela iako je bilo nerešeno (2:2). Međutim, i pre nego što je počeo, sam meč je zapao u senku politike, tačnije — zgražavanja liberalne Evrope u vezi sa novim mađarskim zakonom koji diskriminiše članove LGBT zajednice
UEFA je odibla zahtev gradonačelnika Minhena da tokom meča stadion bude osvetljen duginim bojama, u znak solidarnosti sa LGBT zajednicom u Mađarskoj. Umesto Minhena, drugi nemački stadioni — u Berlinu, Augsburgu, Volfsburgu, Frkanfurtu i Kolonu — najavili su da će oni tokom utakmice osvetliti svoje tribine duginim bojama. Povod za ovaj vid protesta je Orbanovo donošenje dva nova zakona kojima se diskriminišu pripadnici LGBT populacije u Mađarskoj.
U oktboru 2020. mađarski premijer Viktor Orban, u izjavi u kojoj je povukao paralelu između homoseksualnosti i pedofilije, istakao je da je „Mađarska tolerantna, strpljiva zemlja što se tiče homoseksualnosti, ali da postoji crvena linija koja se ne sme preći — Ostavite našu decu na miru“ — Mesec dana kasnije (u novembru 2020.) Ustavni poredak Mađarske dopunjen je sa dva nova zakona. U prvom, roditelji su definisani kao: „majka je žena, otac je muškarac“ (što znači da istopolni partneri više nemaju pravo na usvajanje dece), a u drugom — „službena promena pola dobijenog rođenjem strogo je zabranjena“!
I iznad novog (drugog) zakona, koji je Orbanova vlada predložila, a koji je mađarski Parlament (sa dvotrećinskih 157 glasova „za“) usvojio 15. juna ove godine — stoji isti premijerov novembarski moto ’ borba protiv, kako tvrdi, promocije homoseksualizma.
Iako se Nacrt ovog zakona prvobitno odnosio samo na povećane kazne za pedofiliju, u prvoj nedelji juna poslanici Fidesa iznenada su u tekst uneli i delove o zaštiti dece (i time u jednom zakonu poistovetili mere protiv pedofilije i zaštitu maloletnika od homoseksualne propagande).
Prema, reklo bi se, vrlo širokim formulacijama ovog drugog zakona, u budućnosti treba zabraniti promovisanje homoseksualnosti i promene pola pred maloletnicima, a samo organizacije koje odabere Orbanov kabinet mogu da (o)drže predavanja o takvim temama u školama. Analitičari, uz to smatraju, da bi zbog nepreciznih definicija u ovom zakonu, čak i filmovi i serije koje tematizuju savremeni porodični život, mogle biti na zabranjenom popisu, a nije isključeno ni da bi javno pokazivanje „duginih boja” bilo krivično delo.
Zakon je poslednjih dana u Mađarskoj izazvao velike kontroverze. Brojne organizacije civilnog društva oštro su kritikovale vladu, a više od sto hiljada ljudi je potpisalo peticiju protiv ovog akta. Dan pre njegovog usvajanja (14. juna) oko 10.000 ljudi protestovalo je ispred Državnog parlamenta na budimpeštanskom Trgu Košut pod parolom: „Prihvatanje umesto zakona o propagandi”.
Zakonom su zbunjeni i mađarski mediji: mnogi su u dilemi koje sadržaje da puste a koje da “filtriraju” i kako, jer nije jasno na osnovu kojih kriterijuma će se utvrditi da li nešto promoviše homoseksualnost.
Najjača opoziciona partija — Demokratska koalicija (DK) — bivšeg socijalističkog premijera Ferenca Đurčanja, koji je svojevremeno u dva mandata bio i premijer Mađarske (2002–2010), kao i kompletna grupacija levog centra (sa četiri stranke) bojkotovala je ne samo glasanje o Zakonu o borbi protiv pedofilije, već i celu sednicu Parlamenta — u znak protesta protiv Fidesovog „raspirivanja mržnje” i „diskriminatorne politike”. Đurčanj tvrdi da aktuelni konzervativni premijer novim zakonom želi da skrene pažnju sa raznih drugih problema koje je njegova vlada Mađarskoj za 12 vladanja napravila.
S druge strane, poznavaoci prilika u Mađarskoj ističu da je Orban „izgubio“ teme kojima može da širi uticaj u Mađarskoj, te da traži neko novo žarište. Više politički ne može da mobiliše mase pričom o opasnosti od izbeglica/migranata, jer njih više gotovo da i nema. Zato, čini se, sada forsira temu radikalne homofobije, gde su granice između javnih i privatnih pitanja namerno nejasne i to stavlja na „red“ društvene polarizacije.
„Usvojeni zakon je u suprotnosti sa međunarodnim i evropskim standardima ljudskih prava, jer je u Mađarskoj do kraja pojačao predrasude o homoseksualcima, biseksualcima i transrodnim osobama. Mladi ljudi imaju pravo na sveobuhvatno seksualno obrazovanje, što nije moguće ako postoji zabrana bilo kakve rasprave o LGBT pitanjima. Obmanjujuća je i lažna tvrdnja Fidesa da se pomenutim zakonom štite deca“! — podvukao je lider levičara Ferenc Đurčanj.
Za Viktora Orbana stvari, već odavno nisu — jednostavne. Raste uznemirenost mađarske javnosti zbog korupcionaških afera ljudi iz njegovih političkih i poslovnih krugova, kao i lošeg upravljanja pandemijom. U poslednje vreme, zbog loših procena, Orban je sve više u političkoj „defanzivi“. To se nedavno moglo videti u jednom od njegovih najvećih „povlačenja“ u trećem (za redom) premijerskom mandatu. Pod pritiskom javnosti morao je da skine s dnevnog reda jedan izuzetno nepopularni mađarsko — kineski univerzitetski projekat. Orbanov šef kabineta Gergelj Guljaš upravo je najavio da se Vlada neće suprotstaviti održavanju referenduma (za koji je žestoko lobirala ujedinjena opozicija) o izgradnji ogranka državnog kineskog elitnog univerziteta Fudan u Budimpešti!
Posle 11 godina kontinuirane vlasti Viktora Orbana, Mađari, čini se, postaju sve više zasićeni istim ljudima na vlasti. Poslednje ankete pokazuju da su Fides i Ujedinjena opozicija rame uz rame među glasačima. Zato se Orban sve više i sve oštrije fokusira na zadavanje zdaraca (proevropskoj) opoziciji.
Novim Zakonom o zabrani promovisanja homoseksualnosti i(li) promene pola među maloletnicima, on nije želeo da se „samo“ tematski vrati u ofanzivu, nego i da — podeli opoziciju, u čemu je delom uspeo. Opoziciona stranka Jobik glasala za Zakon koji zabranjuje promociju odstupanja od rodnog identiteta, promenu pola i homoseksualnost“.
Krajem 2020. šest najvećih parlamentarnih opozicionih stranaka u Mađarskoj odlučilo je da se za izbore 2022. godine kandiduje sa zajedničkom listom i zajedničkim osnovnim programom. To je bio jedini način koji, uz trenutne (za opoziciju vrlo nepovoljne) izborne uslove — daje izglede u borbi protiv desno-konzervativnog Fidesa. Međutim, ovaj zakon je prvi put Ujedinjenu opoziciju stavio pred prvo (vrlo) veliko iskušenje a u osvit predstojećih izbora naredne godine.
